Ryżanka japońska - kosmiczna ryba akwariowa

1.       Pierwsza ryba, która przeżyła podróż w kosmos

Czy wiedziałeś, że Ryżanka japońska jest pierwszą rybą, która rozmnożyła się w kosmosie? Ten niewielki gatunek słodkowodnej ryby z rodziny kaczorkowatych nie tylko przeżył podróż w komos, ale również się w nim rozmnożył i wrócił w pełni zdrowia.

Ryżanka japońska posłużyła m.in. do badań nad tym, jak mikrograwitacja wpływa na organizmy wodne.

Ponad dwa tygodnie w kosmosie

Pierwotnie ryżanki japońskie miały udać się w kosmos na 90 dni, ostatecznie jednak w laboratorium mikrograwitacyjnym spędziły 15 dni w czasie lotu w 1994 roku. W tym okresie 2 samce i 2 samice odbyły tarło oraz złożyły ikrę, z której narodził się narybek. Wszystkie rybki bezpiecznie powróciły na Ziemię w pełnym zdrowiu oraz doskonałej kondycji. Ryżanki wybrano z kilku względów: ich ciało jest przezroczyste, co ułatwia obserwację bez ingerencji, a jednocześnie genom poznany jest na tyle dobrze, aby możliwe były wyciągnięcie wniosków na podstawie jego badania. Ryżanki to pierwsze kręgowce, które rozmnożyły się w kosmosie.

Specjalne warunki

Przez cały okres lotu ryżanki japońskie przebywały w specjalnym akwarium z pompami wodnymi regulującymi czystość wody, jej napowietrzenie oraz temperaturę. Jednocześnie punkt wyposażono w kamery pozwalające stale obserwować ryby, a także lampy LED symulujące dzień i noc.

Trąbonos - Mruk Petersa w roli biomonitoringu

1.       Trąbonosy w roli biomonitoringu

Czy wiedziałeś ze trąbonosy, czyli mruki Petersa, są wykorzystywane jako testery czystości wody w ujęciach wody pitnej dla ludzi? Te niezwykłe ryby posiadają bowiem wysoką wrażliwość na parametry chemiczne wody.

Jednocześnie jest to jeden z mniej znanych gatunków ryb – w akwariach praktycznie się go nie spotyka z uwagi na fakt, że trudno się tam rozmnaża i wymaga specjalnych warunków oraz bardzo czystej wody.

Biomonitoring w cenie

Mruki Petersa są rybami niezwykłymi nie tylko ze względu na posiadanie elektroreceptorów oraz możliwość wytwarzania napięcia elektrycznego. Trąbonosy są gatunkiem niezwykle wrażliwym na warunki panujące w wodzie, stąd wykorzystuje się je w ocenie jakości wody pitnej w ujęciach przeznaczonych dla ludzi. Swoim zachowaniem, a konkretnie częstotliwością wyładowań elektrycznych, mogą ostrzegać przed zbyt dużą ilością związków azotowych w wodzie oraz nawet niewielkim zanieczyszczeniem.

Gatunek wyjątkowy

Trąbonosy mają bardzo słaby wzrok i nie rozmnażają się w zwykłych akwariach; często nawet trudno jest je w nich utrzymać przy zdrowiu. Są niezwykle wrażliwe na stosowanie preparatów regulujących jakość wody. Dzięki ponad 500 elektroreceptorom wytwarzają prąd o napięciu 10 woltów.

Danio pręgowany a geny ludzkie

1.       Danio pręgowany – genetyczny bliźniak człowieka.

Czy wiedziałeś że geny Danio pręgowanego są niemal identyczne jak geny ludzkie i ryba ta jest obiektem badań nad chorobami ludzi? Ma to pomóc w znalezieniu lekarstwa na rozmaite schorzenia genetyczne oraz – być może – uratować miliony osób.

Wszystko wynika z tego, że ta słodkowodna ryba okazuje się mieć około 90% genów podobnych do ludzkich.

Pomoc w schorzeniach

Pierwszą placówką, która w Polsce podjęła się badań nad Danio pręgowanym jest Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie. Na podstawie obserwacji oraz badań przeprowadzanych na osobnikach tego gatunku naukowcy mają nadzieję poczynić znaczne postępy w niwelowaniu skutków choroby Parkinsona czy Alzheimera. Okazuje się, że także choroby układu krwionośnego przebiegają podobnie u człowieka oraz tej niewielkiej rybki.

Prosta i niedroga hodowla

Dodatkowymi zaletami z wykorzystania Danio pręgowanego w badaniach są niewielkie koszty hodowli oraz dość szybkie i proste rozmnażanie. Danio są rybkami niewielkimi, dość żarłocznymi, a jednocześnie niewymagającymi pod względem warunków hodowli.